Leefstijlinterventies op de werkplek leveren - in hun huidige vorm - geen winst op. Dit is een conclusie uit een promotieonderzoek aan de VU Amsterdam.
Onderzoekster Hanneke van Dongen promoveert op 13 juni op het proefschrift Economic evaluations of worksite health promotion programs. Hiervoor verrichtte zij in samenwerking met de afdeling Gezondheidswetenschappen VU, Sociale Geneeskunde VUmc en TNO Gezond Leven/Arbeid onderzoek.
Veel mensen hebben ongezonde leefgewoonten. Dit heeft niet alleen negatieve gevolgen voor de algemene gezondheid, maar leidt ook tot hogere kosten doordat ongezonde mensen zich vaker ziek melden en meer zorg gebruiken. De werkplek biedt kansen om ongezonde leefgewoonten aan te pakken via leefstijlprogramma’s. In de praktijk bestaan er veel verschillende leefstijlprogramma’s, maar die zijn vaak duur. Daarom is inzicht nodig in hun financiële gevolgen. Economische evaluaties, waarin zowel de kosten als de (gezondheids)effecten van programma’s met elkaar worden vergeleken, bieden dit inzicht. Van Dongen komt in haar onderzoek tot de conclusie dat leefstijlprogramma’s op de werkplek in hun huidige vorm geen winst opleveren. Eerdere onderzoeken lieten juist zien dat dit wel het geval was. Volgens de onderzoekster komt dit, doordat de studies die wel een winst laten zien vaak ouder en van slechtere kwaliteit zijn dan studies die geen winst laten zien. In oude studies mochten de deelnemers zelf kiezen of zij wel of niet wilden deelnemen aan een programma.
Het is beter om de deelnemers op basis van toeval toe te wijzen aan een groep die het programma wél en een groep die het programma niet krijgt. Dit gebeurde in de betere, meer recente studies.
Verder ontdekte van Dongen dat op dit moment sterk bewijs ontbreekt dat leefstijlprogramma’s op de werkplek kosteneffectief zijn. ‘Kosteneffectief zijn’ wil zeggen dat beslissers vinden dat de (gezondheids)effecten van een programma hun investeringen waard zijn. Met andere woorden dat de hoeveelheid gezondheidswinst opweegt tegen de kosten.
Dat het bewijs vooralsnog ontbreekt, betekent niet dat gezondheidsmanagement op de werkplek onbelangrijk is. Daarnaast worden leefstijlprogramma’s doorgaans positief ontvangen door bedrijven en werknemers. Het is daarom raadzaam om verder te onderzoeken wat de meest effectieve onderdelen van leefstijlprogramma’s op de werkplek zijn en hoe dergelijke programma’s zo optimaal mogelijk ontworpen kunnen worden. Een goede optie zou zijn om leeftijlprogramma’s vooral te richten op ongezonde werknemers, zodat er meer ruimte voor verbetering is. De kosteneffectiviteit en financiële opbrengsten van dergelijke ‘optimale’ programma’s moeten onderzocht worden met studies waarin deelnemers op basis van toeval worden verdeeld over de onderzoeksgroepen.
Bron: VU, 12-06-2014