De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft een onderzoek laten uitvoeren naar de melding van beroepsziekten door bedrijfsartsen. Ondanks de wettelijke verplichting hiertoe bleek er sprake van een onderrapportage door bedrijfsartsen en arbodiensten.
Uit de ingevulde vragenlijsten blijkt dat 30% van alle bedrijfsartsen beroepsziekten jaarlijks meldt. Deze groep van 30% wisselt per jaar. 46% van de bedrijfsartsen is een chronische nulmelder, 13% meldt consequent. Gemiddeld heeft een bedrijfsarts in de periode 2008-2012 2,7 meldingen gedaan. Bedrijfsartsen bij externe arbodiensten melden gemiddeld vaker.
Meer dan de helft van de beroepsziektemeldingen is afkomstig uit de bouw. 91% van die meldingen komen uit signaleringen tijdens een periodiek onderzoek. In andere sectoren komt 8% van het aantal meldingen uit periodiek onderzoek. Het merendeel van de meldingen komt daar uit de verzuimbegeleiding (73%).
Het periodiek onderzoek in de bouw is opgezet om beroepsziekten te voorkomen en te signaleren. In de cao is geregeld dat iedere werknemer om de paar jaar recht heeft op een periodiek onderzoek. Bijna de helft van de werknemers in de bouw komt dan ook om de paar jaar in contact met de arbodienst/bedrijfsarts. De beroepsziektemeldingen worden verzorgd door de bedrijfstakorganisatie Arbouw die dit haalt uit standaardformulieren die daar moet en worden ingediend.
Op basis van dit onderzoek kan niet worden verklaard waarom er variatie is in meldingsgedrag binnen de groep van bedrijfsartsen die niet voor de bouw werken. Door meldende bedrijfsartsen werd ‘professionele taakopvatting’ het vaakst genoemd als reden om beroepsziekten te melden. Mogelijk verklaart een verschil in professionele taakopvatting tussen bedrijfsartsen deels de variatie in meldingsgedrag.
Belemmerende factoren om beroepsziekten te melden zijn: belemmeringen in beschikbare tijd om te melden of tijd die niet declarabel is, onzekerheid over de juridische en economische consequenties van melden en het niet voorkomen van beroepsziekten door goede aandacht voor preventieve arbeidsomstandigheden. Bevorderende factoren zijn om beroepsziekten te melden zijn: onderdeel zijn van de professionele taakopvatting van bedrijfsartsen, het inzien van het belang van melden voor preventie en signalering en een aandachtspunt zijn in hun individuele verbeterplan.
Van alle bedrijfsartsen die een beroepsziektemelding doen geeft 70% aan naar aanleiding van de melding ook altijd een preventief advies te geven of een preventieve activiteit uit te voeren. Als geen preventief advies wordt gegeven of preventie activiteit wordt uitgevoerd is dat omdat onvoldoende haalbare mogelijkheden aanwezig zijn voor het treffen van preventieve activiteiten, de meeste preventieve maatregelen zijn al genomen, het dienstverband reeds was beëindigd of de specifieke risicovolle arbeidsomstandigheden niet meer bestaan.
Bedrijfsartsen (28%) willen bij het signaleren en vaststellen van beroepsziekten graag meer duidelijkheid omtrent de criteria die gehanteerd moeten worden voor het vaststellen van beroepsziekten. Daarnaast is er ook bij 20% behoefte aan meer kennis over beroepsziekten, in het bijzonder ten aanzien van specifieke beroepsziekten die in de sectoren waar men werkzaam is frequent voorkomen. 23% van de bedrijfsartsen zou graag zien dat het meldingsproces wordt verbeterd. Daarbij gaat het vooral om de gebruiksvriendelijkheid en afstemming met bestaande systemen bij de arbodienst. Daarnaast is er behoefte aan middelen (tijd) en prikkels om te melden.
Het onderzoek is gebaseerd op 1.398 ingevulde vragenlijsten.
Minister Asscher laat in de aanbiedingsbrief bij het rapport aan de Tweede Kamer weten dat hij de SER heeft gevraagd om de knelpunten met betrekking tot het melden van beroepsziekten in het advies ‘Toekomst van arbeidsgerelateerde zorg’ mee te nemen. Het advies van de SER wordt in september verwacht.
Bron: Min. SZW 08-07-2014